ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ Φλερτάροντας με τον Αρμαγεδδώνα: Τι θα σήμαινε η χρεοκοπία των ΗΠΑ

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
gmavros@pegasus.gr
Πάνω που η παγκόσμια οικονομία είχε αρχίσει να... ρολάρει η προοπτική ενός οικονομικού Αρμαγεδδώνα επανήλθε αναπάντεχα στο προσκήνιο. Αφορμή έδωσε αυτή τη φορά όχι η... αμαρτωλή Ελλάδα, αλλά οι πανίσχυρες ΗΠΑ, όπου η κόντρα ανάμεσα στον δημοκρατικό πρόεδρο Ομπάμα και το ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικάνους Κογκρέσο γύρω από τον επόμενο προϋπολογισμό έχει φτάσει σε τέτοιο αδιέξοδο ώστε να απειλεί με το αδιανόητο: μια αμερικανική στάση πληρωμών!

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τζέικομπ Λου, έχει προειδοποιήσει ότι μέχρι τις 17 Οκτωβρίου θα έχουν απομείνει στα κρατικά ταμεία περί τα 30 δισ. δολάρια για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις των ΗΠΑ, οι οποίες μπορεί να φτάνουν και τα 60 δισ. δολάρια ημερησίως! Η δε τράπεζα Goldman Sachs εκτιμά ότι η Ουάσιγκτον θα ξεμείνει από ρευστότητα το αργότερο στις 31 Οκτωβρίου, αν όχι νωρίτερα, καθιστώντας τον κίνδυνο μιας αμερικανικής στάσης πληρωμών μεγαλύτερο από ποτέ. Τι σημαίνει όμως αυτό;

Τζέιμς Γκόρμαν

«Μια αθέτηση υποχρεώσεων από τις ΗΠΑ θα συντάραζε τα ανά τον πλανήτη χρηματιστήρια, θα πάγωνε την ύψους πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων αγορά αμερικανικών ομολόγων, δηλαδή τη βασική δεξαμενή δανεισμού στον κόσμο, θα προκαλούσε την κατάρρευση του δολαρίου και θα πυροδοτούσε μια ύφεση που θα εξελισσόταν σε ένα νέο Μεγάλο Κραχ», είναι μια συνοπτική περιγραφή που έδωσε σε σχετική ανάλυσή του το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg. Είναι νωπή ακόμα η εμπειρία από τις συνέπειες της μεγάλης κρίσης που ακολούθησε την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008. Μόνο που η Lehman προκάλεσε τόση ζημία μετά από μια στάση πληρωμών σε συνολικό χρέος 517 δισ. δολαρίων.

Αν οι ΗΠΑ αθετήσουν πληρωμή θα είναι πάνω σε χρέος 17 τρισ. δολάρια! Είναι σαν να συγκρίνει κανείς τον αντίκτυπο της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα με αυτές ενός σύγχρονου πυρηνικού ολοκαυτώματος. Διότι το πρόβλημα με μια αθέτηση πληρωμών των ΗΠΑ θα ήταν πολύ χειρότερο με αυτό που προέκυψε και στην περίπτωση της Lehman. Όταν η τελευταία έπεσε, μαζί της κατέρρευσε και ο μύθος ότι τα ομόλογα των αμερικανικών τραπεζών ήταν ασφαλή με συνέπεια να καταλήξει να μην δανείζει κανένας σε κανέναν: οι τράπεζες στις άλλες τράπεζες, οι κερδοσκόποι στις τράπεζες, οι κερδοσκόποι και οι τράπεζες στις επιχειρήσεις, οι τράπεζες στους καταναλωτές. Προς στιγμήν, το οικονομικό χάος έμοιαζε αναπόφευκτο. Τη λύση έδωσε τελικά η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 2009 ένα άνευ προηγουμένου πρόγραμμα εκτύπωσης νέου χρήματος, που είχε στη βάση του τους τίτλους του αμερικανικού δημοσίου. Η Fed ήταν εκείνη που αγόρασε τα «τοξικά» ομόλογα των τραπεζών ανταλλάσσοντάς τα με αμερικανικά ομόλογα, ενώ χρηματοδοτούσε την πολιτική δαπανών του Ομπάμα αγοράζοντας ομόλογα ΗΠΑ με το φρεσκοτυπωμένο χρήμα της.
Αν οι ΗΠΑ αναγκαστούν σε στάση πληρωμών, το ως άνω σενάριο δεν μπορεί να επαναληφθεί διότι θα έχει ακυρωθεί στην πράξη η εμπιστοσύνη στον τίτλο εκείνο, τα αμερικανικά ομόλογα, που χρησιμοποιήθηκε ως εχέγγυο για να ξεπεραστεί η προηγούμενη κρίση.
Για την ακρίβεια θα τιναχτεί στον αέρα η εμπιστοσύνη μιας αγοράς 17 τρισ. δολαρίων, η οποία αποτελεί τη βάση για την εμπιστοσύνη: στις τράπεζες των ΗΠΑ και του υπόλοιπου πλανήτη, στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων απ' όπου δανείζονται οι κυβερνήσεις και τα πιστωτικά ιδρύματα,στη διεθνή αγορά συναλλάγματος, όπου το δολάριο αποτελεί το νόμισμα αναφοράς,στις αγορές εμπορευμάτων (μέταλλα, τρόφιμα, καύσιμα κ.τλ.) που αποτιμώνται σε δολάρια,στα ανά τον κόσμο χρηματιστήρια και την παγκόσμια αγορά παραγώγων με νοητή αξία 1 τετράκισεκατομμύριο δολάρια,στους πιστωτές των ΗΠΑ, όπως η Κίνα και η Ιαπωνία, που κατέχουν αμερικανικά ομόλογα αξίας 1,3 τρισ. και 1 τρισ. δολάρια αντίστοιχα.
Το μέγεθος της δυνητικής αποσταθεροποίησης είναι πραγματικά ασύλληπτο. Κυβερνήσεις, τράπεζες, επιχειρήσεις, καταναλωτές ανά τον κόσμο θα χάσουν μονομιάς την πρόσβασή τους σε ρευστότητα και θα δουν τον όποιο πλούτο τους (μετοχές, ομόλογα, καταθέσεις, αξία ακινήτων κ.τλ.) να εξανεμίζεται. Το παγκόσμιο εμπόριο θα παγώσει πυροδοτώντας απότομη έξαρση της ήδη υψηλής ανεργίας και διακοπές στη ροή αγαθών ακόμα και πρώτης ανάγκης όπως φάρμακα και καύσιμα σε όλον τον πλανήτη. Οι συνέπειες μιας τέτοιας οικονομικής συμφοράς σε πολιτικό, κοινωνικό επίπεδο και διπλωματικό επίπεδο είναι μάλλον εύλογες. Γι' αυτό και θεωρείται απίθανο η κόντρα Ομπάμα - Κογκρέσου να περάσει το σημείο χωρίς επιστροφή. Το ραντεβού με τον Αρμαγεδδώνα μάλλον αργεί ακόμα.

• Γουόρεν Μπάφετ
  Ο δισεκατομμυριούχος μεγαλοεπενδυτής κάλεσε τους Αμερικανούς πολιτικούς να σταματήσουν να χρησιμοποιούν το ανώτατο όριο δανεισμού των ΗΠΑ ως όπλο για τις αντιπαραθέσεις τους, χαρακτηρίζοντας την μη επίτευξη συμφωνίας για τον προϋπολογισμό πυρηνική βόμβα έτοιμη να εκραγεί.
• Τζέιμς Γκόρμαν
  Η ανησυχία του διευθύνοντα συμβούλου του επενδυτικού κολοσσού Morgan Stanley για μια ενδεχόμενη χρεοκοπία των ΗΠΑ είναι τέτοια, ώστε να καλέσει τους εργαζομένους του να επικοινωνήσουν με τους βουλευτές τους και να τους υπενθυμίσουν για τις «απαράδεκτες συνέπειες» μιας στάσης πληρωμών.
•  http://www.imerisia.gr