Πως η ασπιρίνη προστατεύει από το έμφραγμα

Όλοι έχουμε ακούσει και έχει αποδειχτεί ότι η ασπιρίνη μπορεί να λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας της καρδιάς απέναντι σε διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις. Στο επιστημονικό άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα θα ενημερωθείτε για το ποιους μηχανισμούς ενεργοποιεί η ασπιρίνη και βοηθάει σε μια έκτακτη κατάσταση (πχ έμφραγμα), ποιοι και πότε πρέπει να λαμβάνουν και ποιοι δεν πρέπει να λαμβάνουν ασπιρίνη. Και να θυμάστε ότι η ασπιρίνη είναι φάρμακο και όχι καραμέλα. 

Οι καρδιακές και οι αγγειακές παθήσεις είναι σημαντικές αιτίες θανάτου, όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και σε όλο τον κόσμο. Η ασπιρίνη έχει αποδειχτεί ότι μειώνει τον αριθμό των καρδιαγγειακών παθήσεων σε ασθενείς που δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτές. Σύμφωνα με την ( AHA) Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία ισχύει η εξής οδηγία:

Άνθρωποι υψηλού κινδύνου για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά χαμηλή δόση ασπιρίνης (εφόσον το συνιστά ο προσωπικός ιατρός.) Επίσης αυτοί που επιβιώνουν από έμφραγμα μυοκαρδίου θα πρέπει να λαμβάνουν χαμηλή δόση ασπιρίνη καθημερινά.

Οι κίνδυνοι και τα οφέλη της θεραπείας με ασπιρίνη διαφέρουν για κάθε άτομο.

Δεν πρέπει να λαμβάνετε ασπιρίνη εάν δεν σας το έχει συστήσει ο ιατρός σας και αυτό γιατί η ασπιρίνη «αραιώνει» το αίμα και μπορεί να προκαλέσει πολλές επιπλοκές.

Δεν πρέπει να λαμβάνετε ασπιρίνη εάν:

Έχετε αλλεργία στην ασπιρίνη

Είστε υψηλού κινδύνου ασθενής για αιμορραγία γαστρεντερικού συστήματος ή αιμορραγικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου

Πίνετε καθημερινά αλκοόλ

Πρόκειται να κάνετε μια ιατρική ή οδοντιατρική επέμβαση

Η καθημερινή χορήγηση ασπιρίνης συνιστάται από τον ιατρό σας όταν:

Εχετε ήδη υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Δεν έχετε υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά έχετε stents (ή μπαλονάκι) σε κάποια στεφανιαία αρτηρία σας, ή έχετε κάνει αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass), ή έχετε προκάρδιο άλγος που οφείλετε σε στεφανιαία νόσος (στηθάγχη)

Δεν έχετε υποστεί ποτέ έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά ανήκετε στην ομάδα ασθενών υψηλού κινδύνου να εμφανίσετε στο μέλλον.

Είστε άνδρας με σακχαρώδη διαβήτη μεγαλύτερος από 50 ετών, ή γυναίκα με σακχαρώδη διαβήτη μεγαλύτερη από 60 ετών

Παρότι η ασπιρίνη έχει συσταθεί να χορηγείται στο παρελθόν σε διάφορες ομάδες ατόμων, υπάρχουν διαφωνίες ανάμεσα στους ιατρούς όσον αφορά την χορήγηση της ασπιρίνης σε αυτές, καθημερινά.

ΠΩΣ ΔΡΑ Η ΑΣΠΙΡΙΝΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ Ή ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ:

Τα περισσότερα οξέα εμφράγματα του μυοκαρδίου και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά συμβαίνουν όταν η ροή του αίματος "μπλοκάρει" σε κάποιο σημείο του καρδιακού μυός ή του εγκεφάλου. Αυτό, συνήθως, συμβαίνει με την αθηροσκλήρωση, μία πάθηση κατά την οποία λιπαρές ουσίες, χοληστερίνη, κυτταρικά προϊόντα αποδομής, ασβέστιο και άλλες ουσίες δημιουργούν πλάκες στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτές οι πλάκες συνήθως επικάθονται σε μεγάλου και μεσαίου μεγέθους αρτηρίες. Στην συνέχεια, σταδιακά, οι πλάκες αυτές μπορούν να μεγαλώσουν και να μειώσουν την ροή του αίματος στις αρτηρίες. Η μεγαλύτερη ζημιά όμως συμβαίνει όταν οι πλάκες γίνουν εύθραυστες και εύθρυπτες. Τότε αποσπούνται και προκαλούν αιμορραγικούς θρόμβους που μπορούν να μπλοκάρουν την ροή του αίματος ή να ταξιδέψουν σε άλλο σημείο του σώματος και να μπλοκάρουν άλλο αγγείο. Αυτό ονομάζεται εμβολή.

Εάν ο αιμορραγικός θρόμβος μπλοκάρει ένα αγγείο το οποίο αιματώνει την καρδιά τότε προκαλείται οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Εάν ο αιμορραγικός θρόμβος μπλοκάρει ένα αγγείο το οποίο αιματώνει τον εγκέφαλο τότε προκαλείται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Αυτό που κάνει η ασπιρίνη είναι να αραιώνει το αίμα και να βοηθά με αυτό τον τρόπο να μην δημιουργούνται αιμορραγικοί θρόμβοι. Με αυτό τον μηχανισμό η ασπιρίνη προστατεύει τον οργανισμό από τα εμφράγματα του μυοκαρδίου και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια.

Η ασπιρίνη χορηγείται από το ιατρικό προσωπικό κατά την διάρκεια ενός οξέος εμφράγματος είτε στο ασθενοφόρο, είτε στο τμήμα των επειγόντων περιστατικών. Λαμβάνοντας ο ασθενής ασπιρίνη κατά την έναρξη των συμπτωμάτων τότε αυξάνονται τα ποσοστά της επιβίωσης.

Η ασπιρίνη επίσης προλαμβάνει ένα δεύτερο έμφραγμα δυσκολεύοντας τον σχηματισμό θρόμβων. Συνήθως η δόση της ασπιρίνης σε αυτή την περίπτωση είναι μεγαλύτερη.

Στην ερώτηση εάν πρέπει να λαμβάνουμε ασπιρίνη κατά την διάρκεια ενός οξέως εμφράγματος ή ενός εγκεφαλικού επεισοδίου η απάντηση είναι η εξής:

Μόλις αισθανθείτε ύποπτα συμπτώματα καλέστε αμέσως το 166

Μην κάνετε τίποτα πριν ειδοποιήσετε το 166

Μην λάβετε ασπιρίνη και μην περιμένετε να σας περάσει ο πόνος με την λήψη της. Η ασπιρίνη δεν πρόκειται να θεραπεύσει από μόνη της το έμφραγμα.

Καλώντας το 166, ο ειδικός που θα απαντήσει- αφού θα σας κάνει κάποιες ερωτήσεις ( συμπτώματα,αλλεργίες ) - μπορεί να σας συστήσει να πάρετε ασπιρίνη. Ειδάλλως ο ειδικός μέσα στο ασθενοφόρο ή στο τμήμα επειγόντων θα αποφασίσει αν θα σας δώσει ασπιρίνη

Μελέτες έχουν αποδείξει ότι σε ασθενή με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, όσο πιο νωρίς χορηγήθεί ασπιρίνη μαζί με άλλα φάρμακα, τότε αυξάνονται σημαντικά τα ποσοστά της επιβίωσης.

Ποτέ δεν συστήνουμε να χορηγηθεί ασπιρίνη κατά την διάρκεια ενός εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτό γιατί αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια δεν συμβαίνουν μόνο από θρόμβους, αλλά και από ρήξη αγγείων (αιμορραγικά). Στην τελευταία περίπτωση, η χορήγηση ασπιρίνης θα κάνει την αιμορραγία πιο σοβαρή.

To 2012 δημοσιεύθηκε μια ιταλική μελέτη στο Journal of the American Medical Association η οποία έδειχνε ότι : ναι μεν η χορήγηση ασπιρίνης δείχνει να μειώνει τις πιθανότητες για εμφάνιση ενός δεύτερου εμφράγματος ή εγκεφαλικού ισχαιμικού επεισοδίου, σε άτομα που έχουν υποστεί ήδη ένα, αλλά δεν είναι τόσο εμφανή τα ωφέλη όσον αφορά την πρόληψη ατόμων να μην υποστούν ένα πρώτο έμφραγμα ή πρώτο εγκεφαλικό επεισόδιο (δηλαδή στους υγιείς ) .

Αυτό προέκυψε μετά από διαπίστωση ότι η καθημερινή χορήγηση χαμηλής δόσης ασπιρίνης συνδέοταν με αύξηση των πιθανοτήτων για σοβαρές αιμορραγίες ( στον εγκέφαλο ή στο γαστρεντερικό σύστημα).

Άτομα με υψηλότερο κίνδυνο να υποστούν καρδιαγγειακό επεισόδιο μάλλον ωφελούνται από την χορήγηση της ασπιρίνης, κάτι που δεν δείχνει να ισχύει για τα άτομα χαμηλού κινδύνου όπου οι ανεπιθύμητες ενέργειες της ασπιρίνης σε σχέση με τα ωφέλη της είναι υπό συζήτηση.

Οι ερευνητές μάλιστα απέδειξαν ότι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη είχαν κατά 36% αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγίες, ανεξάρτητα εάν ελάμβαναν ή όχι καθημερινώς ασπιρίνη. Στους διαβητικούς ασθενείς φαίνεται η χορήγηση ασπιρίνης να μην επηρεάζει καθόλου το ρίσκο για αιμορραγία. Μάλλον πρέπει να γίνουν και άλλες έρευνες γιατί ο σακχαρώδης διαβήτης φαίνεται από μόνος του να προδιαθέτει για αυξημένο κίνδυνο αιμορραγιών.

Πρέπει να αναφερθεί ότι ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί τον μεγαλύτερο προδιαθεσικό παράγοντα για έμφραγμα του μυοκαρδίου και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Γι' αυτό και συνιστάται η χορήγηση χαμηλής δόσης ασπιρίνης για τους περισσότερους άντρες διαβητικούς που είναι μεγαλύτεροι από 50 ετών και για τις γυναίκες διαβητικούς που είναι πάνω από 60 ετών.

ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗ;

Η καθημερινή χορήγηση ασπιρίνης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφράγματος και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλους.

Κανένας δεν πρέπει να ξεκινήσει θεραπεία με καθημερινή χορήγηση ασπιρίνης από μόνος του. Αυτό θα το αποφασίσει αποκλειστικά ο ιατρός του που θα "ζυγίσει" τα ωφέλη και τους κινδύνους ανάλογα το φύλο,την ηλικία, τους προδιαθεσικούς παράγοντες και τα συνυπάρχουσες παθήσεις του (εάν υπάρχουν).

ΠΟΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΩΣΤΗ ΔΟΣΗ¨;

Ο ιατρός θα αποφασίσει εάν θα λάβει κάποιος 75mg, ή 80mg, 160mg και 325mg ασπιρίνη καθημερινά. Εάν υπάρχει ιστορικό εμφράγματος ή ύπαρξη stents είναι σημαντική η χορήγηση συγκεκριμένης δόσης ασπιρίνης μαζί με άλλα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα.

ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΜΕ ΞΑΦΝΙΚΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΛΗΨΗΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗΣ ;

Όταν διακόψουμε ξαφνικά την θεραπεία με ασπιρίνη μπορεί να έχουμε το φαινόμενο (rebount) δηλ. να αυξηθεί η πιθανότητα να πάθουμε νέο έμφραγμα. Οπωσδήποτε πριν γίνει διακοπή θα πρέπει να ενημερωθεί ο ιατρός σας.

ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Η χορήγηση ασπιρίνης με άλλα φάρμακα όπως αντιπηκτικά ,αντιαιμοπεταλιακά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αυξάνουν την πιθανότητα αιμορραγίας σε αυτόν που τα λαμβάνει. Επομένως πάντα πρέπει να ενημερώνεται ο προσωπικός ιατρός σας.

ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ ΕΝΩ ΛΑΜΒΑΝΕΤΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΣΠΙΡΙΝΗ , ΝΑ ΛΑΒΕΤΕ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΔΟΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΟΞΕΩΣ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ

Εάν αισθανθείτε οτι παθαίνετε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου καλέστε αμέσως το 166 και μόνο αν σας το συστήσει ο ιατρός θα λάβετε ασπιρίνη.

Η ΑΣΠΙΡΙΝΗ ΩΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ ΠΡΟΛΗΨΗ

Γενικά έχει αποδειχτεί ότι η καθημερινή λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης μπορεί να προστατέψει από πρώτο έμφραγμα του μυοκαρδίου τους άντρες και από πρώτο ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο τις γυναίκες. Ταυτόχρονα υπάρχει ένα μεγαλύτερο ρίσκο για αιμορραγίες γαστρεντερικού συστήματος και στους άντρες και στις γυναίκες αλλά όχι για αύξηση στα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια.

Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ασπιρίνη μειώνει τον κίνδυνο για πρώτο έμφραγμα μυοκαρδίου στον άνδρα πάνω από την ηλικία των 40 ετών. Στις γυναίκες, από την άλλη, μειώνει κατά 17% τον κίνδυνο για ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ προστατεύει για πρώτο έμφραγμα του μυοκαρδίου και ισχαιμικό εγκεφαλικό μαζί η καθημερινή χορήγηση της ασπιρίνης σε ηλικία άνω των 65 ετών.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η καθημερινή χορήγηση χαμηλής δόσης ασπιρίνης μπορεί να προστατέψει τους άνδρες και τις γυναίκες από καρδιαγγειακές παθήσεις (εμφράγματα, ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια), αλλά μόνο κάτω από την καθοδήγηση του προσωπικού μας ιατρού.

Γιατί όπως κάθε φάρμακο έτσι και η ασπιρίνη μπορεί να σώσει μια ζωή αλλά με λάθος χορήγηση να την θέσει σε σοβαρό κίνδυνο.

 

Ινέτζη Αγγελική Δημητρακάκη

Καρδιολόγος-Εντατικολόγος MSc

Hammersmith Hospital (Imperial College) London U.K

Member of GMC (General Medical Council – U.K)