Επιμέλεια: Ντία Μούλου
Χωρίς αμφιβολία, το νερό είναι το πολυτιμότερο αγαθό, μιας και αντιπροσωπεύει το 70% του σωματικού βάρους του ανθρώπου. Η υγεία, η ποιότητα της ζωής, αλλά κυρίως η επιβίωση των ανθρώπων εξαρτάται κατά πολύ μεγάλο βαθμό από την πρόσβαση στο νερό, ωστόσο καθημερινά η ανεπάρκειά του γίνεται όλο και πιο έντονη.

Όμως, αν και είναι η πιο σημαντική πηγή ζωής, ο «λευκός χρυσός», όπως αποκαλούν το νερό, είναι άνισα κατανεμημένος. Για τον δυτικό-πολιτισμένο κόσμο αποτελεί δεδομένο αγαθό, ενώ για αρκετούς λαούς είναι αιτία πολέμου.
Τα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και η UNICEF, σχετικά με τη χρήση υδάτινων πόρων από τους κατοίκους της Γης, σοκάρουν, καθώς σύμφωνα με αυτά το ένα έκτο του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό.

Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό

Στις 22 Δεκεμβρίου του 1992, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο Ρίο ντε Τζανέιρο ανακήρυξε την 22α Μαρτίου ως «Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό», ενώ από τον Απρίλιο του 2004 ο ΟΗΕ άρχισε δεκαετή καμπάνια υπό τον τίτλο «Νερό για Ζωή».

Στόχος των δράσεων του Οργανισμού, που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσμου, είναι η μείωση στο ήμισυ του αριθμού των ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και στις βασικές συνθήκες υγιεινής.
Ο στόχος των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ) για το πόσιμο νερό επιτεύχθηκε και ξεπεράστηκε το 2010, όταν το 89% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε πρόσβαση σε βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού - όπως δίκτυα ύδρευσης, γεωτρήσεις με αντλίες και προστατευόμενα φρεάτια. Επίσης, το 2010 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αναγνώρισε το ασφαλές πόσιμο νερό και την αποχέτευση ως ανθρώπινο δικαίωμα, που σημαίνει ότι κάθε άτομο θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ασφαλές νερό και βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής.
Ωστόσο, αυτό το βασικό δικαίωμα συνεχίζει να αποστερείται από τους φτωχότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και τέσσερα χρόνια μετά την επίτευξη του παγκόσμιου στόχου, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε νερό.

Συγκλονίζουν τα επίσημα στοιχεία

- Το ένα έκτο του πληθυσμού της Γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.
- 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.

- 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.
- 400 εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν, που ισοδυναμεί με τη συντριβή ενός μεγάλου αεροσκάφους κάθε τέσσερις ώρες.
- 1.400 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από διαρροϊκές ασθένειες, που συνδέονται με την έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού και επαρκούς αποχέτευσης και υγιεινής.

- 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες, που σχετίζονται με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους και περίπου όσοι ζουν σε μια πόλη, όπως το Λος Άντζελες.
- 300 σημεία σ' όλο τον πλανήτη είναι δυνητικά πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ενώ οι χώρες που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι κυρίως αυτές που βρίσκονται στη Μέση Ανατολή.
- Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNICEF και της ΠΟΥ, 10 χώρες φιλοξενούν σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού χωρίς πρόσβαση σε βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού. Αυτές είναι: Κίνα (108 εκατομμύρια), Ινδία (99), Νιγηρία (63), Αιθιοπία (43), Ινδονησία (39), Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (37), Μπανγκλαντές (26), Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας (22), Κένυα (16) και Πακιστάν (16).
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται δυσανάλογα από την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές νερό. Εκτιμάται ότι το 71% του βάρους της συλλογής πόσιμου νερού το επωμίζονται οι γυναίκες και τα κορίτσια.

- Επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι σε ολόκληρο τον κόσμο, όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση, αυτή συνοδεύθηκε από υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, αύξηση της απώλειας νερού, υποβάθμιση των υποδομών και αύξηση των τιμών.

Άγνωστα και περίεργα στοιχεία για το νερό

- Η συνολική ποσότητα νερού που υπάρχει στον πλανήτη Γη υπολογίζεται περίπου σε 326 εκατ. κυβικά χιλιόμετρα. Μάλιστα, η Γη έχει την ίδια ποσότητα νερού, με εκείνη που είχε όταν…σχηματίστηκε.
- Το νερό κινείται στη Γη «μέσα» από πέντε διαδικασίες: εξάτμιση, συμπύκνωση, καθίζηση, διήθηση και επιφανειακή απορροή.
- Σε ένα χρονικό διάστημα 100 χρόνων, ένα μόριο νερού ξοδεύει 98 χρόνια στον ωκεανό, 20 μήνες με τη μορφή πάγου, περίπου 2 εβδομάδες σε λίμνες και ποτάμια και λιγότερο από μία εβδομάδα στην ατμόσφαιρα.
- Το 70% του σώματος ενός ενήλικα αποτελείται από νερό, ενώ το βάρος ενός νεογέννητου μωρού αποτελείται κατά 80% από νερό.
- Ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει περίπου ένα μήνα χωρίς φαγητό, αλλά μόνο μια εβδομάδα χωρίς νερό.
- Ένας υγιής άνθρωπος μπορεί να πιει έως 48 ποτήρια νερό την ημέρα. Οι γιατροί θεωρούν τα 8 ποτήρια ιδανική ποσότητα, χωρίς βέβαια να υπάρχουν επαρκή ιατρικά στοιχεία, τα οποία να αποδεικνύουν για ποιο λόγο τα 8 ποτήρια είναι ιδανικά.
- Πίνοντας πολύ νερό, πολύ γρήγορα, μπορούμε να πάθουμε δηλητηρίαση από νερό, καθώς το νερό αραιώνει το επίπεδο νατρίου στο αίμα και προκαλεί ανισορροπία του νερού στον εγκέφαλο.
- Ο καφές, το τσάι και τα αναψυκτικά αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από νερό, αν και περιέχουν καφεΐνη. Η καφεΐνη δρα σαν ένα ήπιο διουρητικό, εμποδίζοντας το νερό να «ταξιδέψει» στα μέρη του σώματος, που πρέπει.
- Ένας πολίτης του δυτικού κόσμου καταναλώνει για ένα ντουζ περισσότερο νερό απ' ότι ένας πολίτης σε μια αναπτυσσόμενη χώρα για μια ολόκληρη ημέρα.
- Οι άνθρωποι που έχουν κινητό τηλέφωνο είναι περισσότεροι από εκείνους που διαθέτουν τουαλέτα.
- Οι Αμερικανοί καταναλώνουν 5 φορές περισσότερα νερό από τους Ευρωπαίους.
- Τέσσερα λίτρα πετρελαίου είναι ικανά να μολύνουν σχεδόν 2.8 εκατομμύρια λίτρα νερού.
- Χρειάζονται 5.680 λίτρα νερού για να κατασκευαστεί ένα βαρέλι μπύρας, ενώ καταναλώνονται 148.000 λίτρα νερού για κάθε νέο αυτοκίνητο, που κατασκευάζεται.
- Οι επιστήμονες στο Oregon State University έχουν εντοπίσει τεράστια αποθέματα νερού κάτω από τον πυθμένα των ωκεανών. Στην πραγματικότητα, μπορεί να υπάρχει περισσότερο νερό κάτω από τους ωκεανούς από ό, τι μέσα σε αυτούς.