Στη χώρα μας έχουν γίνει προσπάθειες να αξιοποιηθούν οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού και οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων δείχνουν όλο και περισσότερη διάθεση να ξεφύγουν στην ύπαιθρο όχι απλώς ως παρατηρητές αλλά για να συμμετέχουν ενεργά στον τρόπο ζωής της. Όμως ενώ ο οικοτουρισμός είναι ίσως η καταλληλότερη μορφή τουρισμού για να γνωρίσει κάποιος την Ελλάδα και τη φύση της, τους ανθρώπους, τα προϊόντα και τις παραδόσεις, δεν έχει ακόμα παρουσιάσει την ανάπτυξη που κάποιοι περίμεναν, καθώς το θεσμικό πλαίσιο ήταν ασαφές.

Έτσι όσοι δραστηριοποιήθηκαν σε αυτόν τον τομέα, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, προσπαθούν οι βασικές ανάγκες του ανθρώπου και οι πολιτιστικές του επιθυμίες να ικανοποιούνται χωρίς να εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι και τα οικοσυστήματα, που είναι και οι βασικοί κανόνες του οικοτουρισμού. Τα καταλύματα που παρουσιάζουμε είναι συνήθως οικογενειακές επιχειρήσεις των οποίων οι ιδιοκτήτες συνδυάζουν τη διαμονή των επισκεπτών με δραστηριότητες, γεύσεις από τοπικά προϊόντα ή διάφορες εκδηλώσεις, ξεφεύγοντας από το κλασικό ξενοδοχείο.

Κτήμα Καρίμαλη (Ικαρία)
Έχει χαρακτηριστεί ως πρότυπη αγροτουριστική μονάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μοντέλο για την ανάπτυξη της γεωργίας και τουρισμού στην ύπαιθρο. «Στο νησί της μακροζωίας δεν μπορούσε παρά να έχουμε ως αρχή μας το μάθε και ξεκουράσου» μας λέει ο ιδιοκτήτης του κτήματος Γιώργος Καρίμαλης. Για την ενέργεια που χρειάζεται το κτήμα χρησιμοποιούνται ένα υβριδικό σύστημα θέρμανσης και φωτοβολταϊκά. Στη φάρμα παρασκευάζουν ψωμί, πετιμέζι και μακαρόνια ενώ τα λαχανικά, τα φρούτα, το κρέας και τα αβγά καλύπτουν μεγάλο μέρος των αναγκών. Το βασικό τους προϊόν είναι το κρασί με το οινοποιείο του κτήματος να χρησιμοποιεί σύγχρονο εξοπλισμό. Ο επισκέπτης μπορεί να συμμετέχει σε όποια δουλειά του κτήματος επιθυμεί, ή στο μαγείρεμα, ενώ υπάρχει η δυνατότητα να κάνει πεζοπορίες σε σηματοδοτημένα μονοπάτια με χάρτες ή με συνοδεία οδηγών, ενώ διατίθενται και ποδήλατα βουνού. Επίσης σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να κάνει βόλτα με άλογα ή με ιστιοπλοϊκό. Ενα ακόμα μεγάλο πλεονέκτημα είναι τα συχνά πανηγύρια του νησιού. Το κόστος ξεκινά από 70 έως 90 ευρώ το ζευγάρι, ενώ θα είναι χαμηλότερο εάν είστε μεγάλη παρέα.

Κόκκινο Τρακτέρ (Τζια)
Με ένα κόκκινο τρακτέρ του 1947 καλλιεργούν τα χωράφια τους στα 30 στρέμματα που περικλείουν τον ξενώνα. Το κτήμα βρίσκεται κοντά στο λιμάνι της Κορρησίας και παράγει κρασί, λάδι, εποχικά λαχανικά από τα οποία φτιάχνουν μαρμελάδες, νεράντζι με κόλιαντρο, κέτσαπ από καρπούζι, αμπελοβλάσταρα και σπαθόλαδο. Επίσης ζωγραφίζουν και φτιάχνουν μωσαϊκά, ενώ μπορούν να σας υποδείξουν τα μυστικά του νησιού που θα ανακαλύψετε κάνοντας πεζοπορία. Ο ξενώνας περικλείεται από κήπους με παλιές τριανταφυλλιές και αναρριχώμενα φυτά, με το κόστος του δίκλινου να είναι 60-150 ευρώ με πρωινό, το οποίο φτιάχνει ο καθένας μόνος του από τα προϊόντα του κτήματος.
Αγρόκτημα Έναγρον (Ρέθυμνο)
«Αγροτουρισμός χωρίς δραστηριότητες στη φύση δεν νοείται» τονίζει ο Γιάννης Παπαδάκης, ιδιοκτήτης του Έναγρου. Η φάρμα βρίσκεται στο πιο ψηλό και ιερό βουνό του νησιού, τον Ψηλορείτη, στο χωριό Αξός του Ρεθύμνου. Καταλαμβάνει 60 στρέμματα στα οποία καλλιεργούνται ελιές, αμπέλια, οπωροφόρα και καρποφόρα δένδρα, όλων των ειδών τα οπωροκηπευτικά, λαχανικά και δεκάδες αρωματικά φυτά και βότανα, με μεθόδους ήπιες, χωρίς λιπάσματα και χημικά. Προϊόντα όπως γάλα, αυγά, κρέας εξασφαλίζονται από τα ζώα που υπάρχουν στη φάρμα. Οι επισκέπτες μπορούν να συμμετέχουν στο άρμεγμα των ζώων, στην παρασκευή τυριού και στο μαγείρεμα. Επίσης μπορούν να κάνουν πεζοπορία σε χαραγμένα μονοπάτια ή βόλτα με γαϊδουράκια και με τα πόνι της φάρμας. Το κόστος αρχίζει από 65 ευρώ το ζευγάρι, με πρωινό από τα προϊόντα της φάρμας.

Ξενώνας Ελαιώνας (Εύβοια)
Ο ξενώνας βρίσκεται στην πλαγιά ενός λόφου αντίκρυ στον Ευβοϊκό και περιβάλλεται από ελαιώνα στον εύφορο και προφυλαγμένο από τον βοριά κάμπο των Ροβιών Ευβοίας. Στα 350 στρέμματα, εκτός από ελιές, υπάρχει τμήμα πευκοδάσους αλλά και οπωροφόρα, λαχανόκηποι οι οποίοι ποτίζονται με νερό από πηγή του Ξηρού Όρους, το οποίο φθάνει στο κτήμα με πετρόχτιστο αυλάκι του 1905. «Για να θεωρείς το κατάλυμά σου οικολογικό, πρέπει το αρνητικό αποτύπωμά σου στο περιβάλλον να είναι το ελάχιστο δυνατόν» λέει με έμφαση η ιδιοκτήτρια του ξενώνα, Μαρίνα Βαλλή. Γι' αυτό δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη προσέχοντας τη διαχείριση της ενέργειας, των σκουπιδιών, με τα υπολείμματα των τροφών να καταλήγουν στα ζώα του κτήματος, ενώ συνειδητά δημιουργούν τις προϋποθέσεις στις ελιές ώστε τα πουλιά να βρίσκουν εύκολα σημείο για να κάνουν τις φωλιές τους. Επίσης στο έδαφος δημιουργούν οάσεις οι οποίες με «μονοπάτια» επικοινωνούν μεταξύ τους ώστε να διευκολύνονται τα πουλιά που φωλιάζουν εκεί, τα οποία μάλιστα βρίσκουν εύκολα τροφή καθώς εξαιτίας της παντελούς έλλειψης ραντίσματος και χημικών υπάρχουν πολλά έντομα. Ετσι δημιουργούνται και οι προϋποθέσεις για παρατήρηση πουλιών, ενώ υπάρχει η δυνατότητα για πεζοπορικές διαδρομές στο κτήμα ή σε μονοπάτια έξω από αυτό. Επίσης η κ. Μαρίνα μπορεί να διδάξει και μυστικά του αργαλειού καθώς υφαίνει. Το δίκλινο κοστίζει 70 ευρώ με πρωινό που αποτελείται από προϊόντα του κτήματος.

Ξενώνας Θράσσα (Θράκη)

Βρίσκεται στο χωριό Τυχερό του Νομού Εβρου, ανάμεσα στο Δέλτα του ποταμού Εβρου και το δάσος της Δαδιάς. Δίπλα στον ξενώνα βρίσκεται η τεχνητή λίμνη του Τυχερού, η οποία κάποτε ήταν ο σκουπιδότοπος της περιοχής! Μπορείτε να κάνετε mountain bike, κανόε στη λίμνη, ενώ υπάρχουν ήρεμα άλογα για χαλαρές βόλτες. Επίσης μέσα σε ένα 24ωρο μπορείτε να πάτε στην Αδριανούπολη για χαμάμ και να επιστρέψετε χαλαροί στην ησυχία του ξενώνα σας. «Οι πελάτες είναι φίλοι μας καθώς ο ξενώνας μοιάζει με μεγάλο σπίτι» λέει η ιδιοκτήτρια κ. Σοφία, η οποία μπορεί να σας διδάξει και τένις. Επίσης τους κατάλληλους μήνες ο ξενώνας χρησιμοποιείται σαν ιδανική βάση από τους παρατηρητές πουλιών (bird watching). Τα δωμάτια κοστίζουν 30-75 ευρώ με πρωινό.

Μηλιά Χανίων
Πρόκειται για έναν αυθεντικό ορεινό οικισμό στην επαρχία Κισσάμου των Χανίων, ο οποίος έχει αναπαλαιωθεί διατηρώντας με ευλάβεια όλα τα στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ανάμεσα σε πλατάνια, καστανιές, κουμαριές και βράχια, τα 13 δωμάτια είναι γνήσια κρητικά αγροτικά σπίτια, φτιαγμένα με ντόπια υλικά - πέτρα και ξύλο - και διακοσμημένα με παλιά έπιπλα. Η αρμονία των σπιτιών με το φυσικό περιβάλλον είναι εντυπωσιακή ενώ κάποια από αυτά χρησιμοποιούν τους βράχους για τοίχο τους. «Η φιλοσοφία μας είναι πίσω στα βασικά» λέει ο συνιδιοκτήτης και διευθυντής της Μηλιάς Τάσος Γούργουρας τονίζοντας ότι μπορούμε να περνάμε καλά χωρίς να προσβάλλουμε την αισθητική του περιβάλλοντος και την τοπική κουλτούρα. Ρεύμα υπάρχει ελάχιστο, από μια γεννήτρια, για τις βασικές ανάγκες, με τις λάμπες πετρελαίου να φωτίζουν τις ήρεμες νύχτες. Η Μηλιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κέντρο πεζοπορικών διαδρομών καθώς υπάρχουν πολλά σηματοδοτημένα μονοπάτια από 5 έως και 18 χλμ., ενώ έχετε στη διάθεσή σας και ποδήλατα βουνού. Επίσης διοργανώνονται μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής και δοκιμή κρασιών, ενώ καλλιεργούνται με παραδοσιακό τρόπο, χωρίς χημικά, τα κηπευτικά, οι ελιές, τα φρούτα και παρασκευάζονται μαρμελάδες, τυρί, τσικουδιά. Το κόστος ενοικίασης είναι 70-87 ευρώ με πρωινό.

Τελωνείο (Δυτικά Τζουμέρκα)
Στον Αραχθο, τότε που ήταν όριο μεταξύ ελληνικού και τουρκικού κράτους, υπήρχε δίπλα στο ιστορικό γεφύρι της Πλάκας το παλιό τελωνείο. Αυτό ήταν η αφορμή για το όνομα του ξενοδοχείου Τελωνείο όπου κυριαρχούν η πέτρα και το ξύλο, με τη διακόσμηση να έχει ως θέμα της το ψωμί. Παλιά εκθέματα ή εργαλεία, όπως το μοναστηριακό ζυμωτήριο, τα στάχυα, τα δρεπάνια και τα ξύλινα αλέτρια είναι τα βασικά στοιχεία διακόσμησης, με τα δωμάτια να αναφέρονται σε κάποια παλιά τέχνη, του υφαντή, του μαραγκού, του ξυλοκόπου, ενώ υπάρχει και ένα δωμάτιο για άτομα με ειδικές ικανότητες. «Εδώ ακόμα και η χαλάρωση είναι εμπειρία, όπως και η ανατολή. Βλέπεις από το παράθυρο τον ήλιο να παλεύει με το βουνό. Η γέννηση δεν είναι εύκολη σ' αυτόν τον τόπο» λέει με στοχασμό ο Νίκος Μάνθος, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου. Κάποιοι τον λένε «ο φιλόσοφος των Τζουμέρκων» και ναι, αν τον πετύχετε ξεκούραστο κάποιο βράδυ δίπλα στο τζάκι με λίγο τσιπουράκι, μάλλον θα δικαιώσει στα μάτια σας αυτόν τον χαρακτηρισμό καθώς, όπως συνήθως λέει αστειευόμενος, «το τσιπουρίζειν εστί φιλοσοφείν». Σε αυτόν τον χώρο, στη σάλα υποδοχής, όπου δεσπόζουν το τζάκι και οι πάγκοι με τα μαξιλάρια, θα σας οργανώσει τις δραστηριότητες της επόμενης ημέρας. Τα ποτάμια είναι ο φυσικός χώρος της Via Natura που εδρεύει στο Τελωνείο. Ο Νίκος είναι η ιδανική συνταγή για να απολαύσετε την περιήγηση στον Άραχθο και τον Καλαρρύτικο κάνοντας ράφτινγκ, με τους καταρράκτες και τις σπηλιές να σας περιμένουν. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναρρίχηση, καταρρίχηση, πεζοπορίες απλές ή και απαιτητικές, ενώ μπορείτε να επισκεφθείτε κοντά στο ξενοδοχείο το μεγαλύτερο σε μήκος στα Βαλκάνια μονότοξο γεφύρι της Πλάκας, πιο εκεί τους καταρράκτες του ομώνυμου χωριού, τη Μονή Κηπίνας, τη Μονή Βύλιζας, τα χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες. Ολα στη σκιά της οροσειράς των Τζουμέρκων. Στην επιστροφή, σας περιμένουν σπιτικές νοστιμιές με υγιεινά προϊόντα, πίτες, μέλι, τηγανίτες, κέικ. Το δωμάτιο κοστίζει 55 ευρώ με πρωινό, με προϊόντα που φτιάχνουν στο Τελωνείο.

Θεριανός Κατοικίες (Ζάκυνθος)
Η οικογένεια Θεριανού έχει περάσει όλη της τη ζωή στο χωριό της Καλλιθέας. Εχοντας όλοι το ίδιο όνειρο, οι επισκέπτες να μπορούν να γνωρίσουν την ελληνική κουλτούρα και φιλοξενία αλλά και να έρθουν σε επαφή με τη φύση του νησιού, δημιούργησαν τον ανάλογο χώρο. «Αγαπάμε τον τόπο μας και θα θέλαμε να τον μοιραστούμε με αυτούς που μπορούν να τον εκτιμήσουν» λέει με σοβαρό ύφος ο Δημήτρης Θεριανός. Εχουν φτιάξει τέσσερα σπιτάκια μέσα στο βιολογικό αγρόκτημα, την Αγάπη, το Φως, το Σύμπαν και τη Ζωή. Ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει όποια εργασία θέλει, όπως το να καθαρίσει τους κήπους, ανάλογα με την περίοδο να μαζέψει φρούτα, να πατήσει σταφύλια, να μαζέψει αβγά ή να ταΐσει τα ζώα, με τα προϊόντα να καλύπτουν σε σημαντικό βαθμό τις ανάγκες του ξενώνα. Επίσης μπορείτε να κάνετε πεζοπορία στο παλιό μονοπάτι που οδηγεί στο βουνό του Βραχίονα ή ιππασία και ποδηλασία. Κάθε σπιτάκι κοστίζει 70-95 ευρώ.

Αρχοντόπετρα (Ευρυτανία)
Σε ένα από τα πλέον δημοφιλή χωριά της χώρας μας, στο Μεγάλο Χωριό, βρίσκεται ο ξενώνας όπου η πέτρα, το ξύλο και τα υφάσματα δημιουργούν ζεστούς, φιλόξενους χώρους. Η θέση στην οποία βρίσκεται του δίνει προνομιακή θέα στα γύρω βουνά, ενώ υπάρχει η δυνατότητα να ξεκουραστείτε κάνοντας σπα ή πίνοντας το ποτό σας στο μπαρ του. Ομως η συνεργασία της Αρχοντόπετρας με τοπικές επιχειρήσεις σάς δίνει και τη δυνατότητα να κάνετε ράφτινγκ, κανόε, ποδήλατο βουνού, πεζοπορίες σε σηματοδοτημένα μονοπάτια, ρίβερ τρέκινγκ στο Πανταβρέχει ή ιππασία στις όχθες του Καρπενησιώτη Ποταμού. Επίσης μπορείτε εύκολα να επισκεφθείτε τη Μονή Προυσού, το Καρπενήσι και το χιονοδρομικό κέντρο στο Βελούχι αλλά και τα γύρω χωριά της κοιλάδας του Καρπενησιώτη. Η κράτηση σε δωμάτιο ή σουίτα κοστίζει 90-130 ευρώ με πρωινό.

Αγρόκτημα Αγνάντι (Λευκοχώρι Θεσσαλονίκης)

Το αγρόκτημα βρίσκεται σε πλαγιά του όρους Κλέπε σε υψόμετρο 600, έχοντας θέα που φθάνει μέχρι τη Βέροια, την Εδεσσα και τον κάμπο του Κιλκίς. Μέσα στα 9 στρέμματα του κτήματος υπάρχουν κότες, κουνέλια, κατσίκες και άλογα με τα οποία μπορείτε να πάτε απλή βόλτα με συνοδεία οδηγού ή να κάνετε μαθήματα ιππασίας. Επίσης μπορείτε να κάνετε τοξοβολία, πεζοπορία στο βουνό, αλλά και κανόε στην τεχνητή αβαθή λίμνη του αγροκτήματος. Το δίκλινο κοστίζει 80 ευρώ με πρωινό και ένα γεύμα.